تعزيه به معنى سوگوارى و برپا داشتن يادبود عزيزان از دست رفته است؛. ولى در اصطلاح، به گونهاى از نمايش مذهبى منظوم گفته مىشود که در آن عدهاى اهل ذوق و کار آشنا در جريان سوگواري‌هاى ماه محرم براى باشکوهتر نشان دادن آن مراسم و يا به نيت آمرزيده شدن مردگان، برگزار شود.
در اين مراسم با آرزوى بهرهمندى از شفاعت اولياى خدا به روز رستاخيز و براى نشان دادن ارادت و اخلاص فزون از اندازه به اوليا ـ به ويژه اهل بيت پيامبر (ع)، با رعايت آداب و رسوم و تمهيدهايى خاص و بهرهگيرى از ابزارها و نواها و گاه نقوش زنده برخى از موضوعات مذهبى و تاريخى مربوط به اهل بيت ـ به ويژه واقعه کربلا را پيش چشم بينندگان بازآفريني مي‌کنند.
بر خلاف معنى لغوى تعزيه، غمانگيز بودن شرط حتمى آن نيست و ممکن است گاه شادىبخش نيز باشد. بدين معنى که اگر چه هسته اصلى آن گونهاى سوگوارى و بزرگداشت خاطره مصائب اندوهبارى است که بر اهل بيت و به ويژه امام حسين (ع) و ياران نزديکش رفته است. اما با گذشت زمان و تحول تعزيههايى در ذم دشمنان دين و خاندان پيامبر (ص) پرداخت شده که نه تنها صفت اندوهبار بودن را از دست داده، بلکه سخت مضحک و خندهآور نيز هستند. در اين ميان تعزيههايى تفريحى نيز چهره نماياندهاند .
از خصيصه‌هاي خاص تعزيه شکل دايرهاى محل نمايش، سکوهايى کوچک و بزرگ براى مشخص کردن شأن و مرتبه اشخاص نمايش، و همچنين علم و کتل، و نصب پرچم‌هاى سبز و سرخ و سياه است. زدن طبل و شيپور در اين مناسبت‌ها خبر از اجراى تعزيه مىدهد و به محض گردآمدن عدهاى تماشاگر شبيه‌خوانى که از شخصيت‌هاى شناخته شدهتر نمايش است، ابياتى چند را به عنوان درآمد مىخواند.
هميشه صحبت از اهميت و ماندگاري اين هنر ايراني- اسلامي در ميان است، اما آن چنان که در خور و شايسته اين هنر است به آن پرداخته نشده و اين نمايش منحصر به فرد رفته رفته در حال تضعيف است. تعزيه از گذر قرون تاکنون به حيات خود ادامه داده است و دوره‌هاي مختلف را پشت سر گذاشته است، زيرا که مهمترين حامي آن مردم بوده‌اند و راز ماندگاري تعزيه شکل‌گيري و رشد و نمو آن در دل توده‌ها بوده است.
اما حالا ديگر اين هنر منحصر به فرد در مرکز توجه مسولان قرار گرفته. ثبت تعزيه در فهرست ميراث ملي و جهاني از اهدافي است که تاکنون توسط مسئولان پيگيري شده است و پس از طي کردن فراز و فرودهايي، اربعين سال جاري مقدمات ثبت ملي آن محقق مي‌شود و اميد است اين کار مقدمات جهاني شدن را فراهم کند. /120
+ نوشته شده در ۱۳۸۷/۱۱/۰۳ساعت 0:19 توسط وحید
|
